- Xuân Lan
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) hôm 15/9 cho biết chính sách thuế quan của Mỹ do Tổng thống Donald Trump áp đặt lên hàng hoá Trung Quốc đã vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế.
Hôm 15/9, một hội đồng của WTO gồm ba chuyên gia thương mại đã đưa ra phán quyết nêu trên sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương áp đặt thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc trị giá hơn 350 tỷ USD nhằm đáp trả các hành vi thương mại không công bằng của Bắc Kinh.
Mặc dù phán quyết đứng về phía Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại, nhưng nhiều nhà phân tích nhận định nó không có nhiều tác dụng ràng buộc. Vào tháng 12, ông Trump đã lờ đi tất cả các cuộc hẹn đến tòa án giải quyết tranh chấp của WTO, khiến phán quyết này trở nên gần như vô chức năng.
Terry Haines thuộc công ty phân tích Pangea Policy có trụ sở tại Washington đã gọi phán quyết hôm 15/9 của WTO là “vô nghĩa,” theo SCMP.
James Bacchus của Đại học Central Florida, người từng hai lần là chánh án Cơ quan Phúc thẩm WTO, cho biết: “Phán quyết của ban hội thẩm là đúng. Thật không may, trong trường hợp không có Cơ quan Phúc thẩm, Hoa Kỳ có thể đơn giản kháng cáo phán quyết này là vô hiệu, và các thành viên của WTO sẽ không thể thông qua báo cáo của ban hội thẩm.”
Claire Reade, cựu trợ lý đại diện thương mại Hoa Kỳ tại Arnold & Porter Daye Scholer cũng nhận định rằng phán quyết của ban hội thẩm gần như không có hiệu lực.
Bà nói: “Quyết định này sẽ cung cấp cho Trung Quốc một cơ sở pháp lý để nói chuyện với Mỹ, nhưng dường như nó không có nhiều tác động thực tế.”
Tháng 4 năm 2018, Trung Quốc đã yêu cầu WTO điều tra khi Mỹ bắt đầu áp thuế. Nước này cũng bổ sung yêu cầu thêm 2 lần nữa sau khi Mỹ tiếp tục tăng thuế đối với nhiều hàng hóa Trung Quốc hơn.
Đáp lại, Mỹ nói rằng các chính sách và thực tiễn thương mại của Trung Quốc liên quan đến hành vi trộm cắp được nhà nước hậu thuẫn, đã chiếm đoạt công nghệ, sở hữu trí tuệ và bí mật thương mại của Mỹ. Do đó, Mỹ cho rằng đây là các biện pháp cần thiết để đòi lại công bằng và bảo vệ các giá trị đạo đức công.
Theo các chuyên gia thương mại của WTO, về cơ bản Mỹ “đã không đưa ra lời giải thích” để giúp họ hiểu mối quan hệ giữa các nghĩa vụ bổ sung và mục tiêu đạo đức công mà nước này đang tìm cách duy trì.
WTO cũng nhận thấy rằng các mức thuế bổ sung không phù hợp với nguyên tắc tối huệ quốc của WTO và vượt quá mức thuế quan tối đa đối với các sản phẩm mục tiêu mà Hoa Kỳ đã đồng ý.
Ban hội thẩm cũng cho rằng các cuộc đàm phán thương mại của hai nước không thể được coi là “giải quyết vấn đề” để đưa tranh chấp này ra ngoài phạm vi WTO, như Mỹ lập luận.
>> TT Trump: WTO phải thay đổi chính sách với Trung Quốc
Khi được hỏi về các quyết định của WTO vào hôm thứ Ba, Tổng thống Trump nói rằng ông không đánh giá cao tổ chức này và sẽ xem xét vấn đề.
Trong khi đó, đại diện thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer cho biết trước đó rằng phán quyết là bằng chứng về sự kém hiệu quả của WTO.
“Báo cáo của ban hội thẩm này xác nhận những gì chính quyền Trump đã nói trong 4 năm: WTO hoàn toàn không đủ khả năng để ngăn chặn các hoạt động công nghệ gây hại của Trung Quốc,” ông Lighthizer cho biết trong một tuyên bố.
“Mặc dù ban hội thẩm không phản đối bằng chứng mở rộng mà Hoa Kỳ đệ trình về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Trung Quốc, nhưng quyết định của họ cho thấy WTO không đưa ra biện pháp khắc phục đối với hành vi sai trái đó.
Hoa Kỳ phải được phép tự vệ trước các hành vi thương mại không công bằng, và chính quyền Trump sẽ không để Trung Quốc sử dụng WTO để lợi dụng công nhân, doanh nghiệp, nông dân và các chủ trang trại của Mỹ,” ông nói.
Ông Lighthizer nói thêm rằng phán quyết không ảnh hưởng đến thỏa thuận thương mại giai đoạn một.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ, trong một tweet hôm thứ Ba, nói rằng họ “hy vọng rằng Mỹ sẽ tôn trọng phán quyết và có những hành động thiết thực để duy trì hệ thống thương mại đa phương.”
Xuân Lan (theo SCMP)